Zinvol Ontwikkelen in de praktijk

Wanneer is zinvol ontwikkelen toe te passen? Moet je projectleider zijn of een veranderingsproces managen? Hoe pas je het zelf toe? Interessante vragen! Lees verder en je ziet makkelijker hoe jij het kan toepassen, hoe je beter kan inspireren en sneller tot resultaten komt.

Een recent voorbeeld waarin ik de belangrijkste elementen uit de methodiek heb toegepast komt uit het HBO onderwijs. Als trainer communicatieve vaardigheden heb ik een zevental lessen/trainingen een groep van 12 studenten onder mijn hoede. Er wordt veel geoefend, o.a. met trainingsacteurs, het zijn leuke trainingen om te geven. Toch merk je dat studenten gericht zijn op ‘het voldoen aan wat afgesproken is’. Ze beschouwen als vanzelf de trainer als de beoordelaar, oefenen met een cliënt wordt al gauw een examen en het maken van een verslag is een vervelende verplichting. Dat kan ook anders!

Na enkele introductieoefeningen in les 1 heb ik de studenten de vraag gesteld: “wat is het belang van dit trainingsblok?”. Het belang, de eerste stap uit de methodiek voor Zinvol Ontwikkelen, is de motor onder de motivatie. Je doet het ergens voor, straks in de praktijk wil je het kunnen. Het gaat niet alleen om de toets.
De tweede vraag is: “hoe zie je het voor je als je deze materie goed beheerst?” De studenten gaan zich een beeld vormen over hoe zij op ontspannen wijze een dergelijk gesprek met een cliënt voeren. Een aantrekkelijk ‘wenkend perspectief’. Dit houden we steeds voor ogen, ook tijdens de volgende lessen/trainingen. In de methodiek heet dit het resultaat visualiseren.
Gedreven vanuit het belang en geïnspireerd door het wenkend perspectief groeide de betrokkenheid en leergierigheid bij de studenten, die vooraf hun motivatie met een 5 of 6 beoordeelden. Verrassend was vervolgens het bespreken van de obstakels. Stress om voor de groep te oefenen, de camera, onverwacht gedrag van de cliënt, alles werd bespreekbaar. Je moet als trainer dit vervolgens natuurlijk wel serieus nemen. Het belang is leren, ontwikkelen. En niet een stresstest voor de camera doorstaan. We hebben het daarom omgedraaid: degene die oefent “genereert leer- en feedbackmomenten”. De observatoren zijn aan het werk: zij moeten goed zien wat er gebeurt, wat goed gaat en wat beter kan. Elke observator observeert een ander aspect en moet daar zinnige feedback over geven. De observatiepunten worden gerouleerd. Dit zijn zinvolle, haalbare doelen en plannen. Door deze manier van werken zijn de nodige voorwaarden gecreëerd om het belang te dienen, rekening houdend met obstakels.
Inhoudelijk waren de lessen niet anders dan bij voorgaande groepen die ik dezelfde training heb gegeven. Door de manier van werken, gericht op het belang en gebruik makend van hun intrinsieke motivatie, werd de training heel goed geëvalueerd.

Dit is een voorbeeld van hoe ik zelf de principes uit Zinvol Ontwikkelen heb toegepast. Hier ging het niet om een project of veranderingsproces, maar ‘gewoon’ om het verzorgen van mijn wekelijkse communicatietrainingen. Mijn attitude was niet vanuit hiërarchie (dit moet je kunnen en aan het eind ga ik dat toetsen/controleren) maar vanuit het gezamenlijke belang (hoe zorgen we er voor dat jij later in de praktijk zo goed mogelijk met cliënten een gesprek voert). De attitude van de studenten veranderde van moeten naar willen.